Wonen en Stedelijke ontwikkeling

Traditioneel woonden ouderen met een zorgbehoefte, maar ook andere mensen met een functiebeperking of hulpbehoefte, vaak in tehuizen en instellingen. Sinds 2002 werkt de gemeente voor ouderen aan een stadsbreed beleid van “woonservicegebieden”. Doel is dat ouderen en mensen met een functiebeperking zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. Tehuiszorg wordt daarvoor vervangen door zorg aan huis, geleverd in gewone woningen of in speciaal daarvoor gebouwde huizen. Deze trend wordt ‘extramuralisering’ genoemd en wordt ook in het Rijksbeleid nagestreefd/bevorderd. Overigens is het meer/langer op zichzelf willen wonen een trend die maatschappelijk, binnen de bevolking, al langer aanwezig is, ook los van overheidsbeleid. Op dit moment (peildatum vierde kwartaal 2020) woont bijna 95% van de 70-plussers in Nijmegen zelfstandig, ongeveer vergelijkbaar met de vergelijkingssteden.
Recenter staat de verhoogde uitstroom van kwetsbaren in de aandacht, ook zij moeten een plaats krijgen in de gewone woningvoorraad.

De 18.700 Nijmeegse seniorenhuishoudens (65+) in het WoON 2018 wonen voor de overgrote meerderheid in de normale woningvoorraad (87%). Ruim de helft kent geen fysieke beperkingen, nog eens 40% wel enige beperking, maar niet ernstig. In 10% van de gevallen is er wel sprake van ernstige beperkingen.
40% van de ouderenhuishoudens zit in de nabijheid van een steunpunt of dienstencentrum en 60% niet. Ongeveer 3.000 wonen in een specifieke ouderenwoning, ongeveer voor de helft in een serviceflat, woonzorgcomplex of andere woonvorm.
Het rapportcijfer dat ouderen geven voor de mate van tevredenheid met het leven (7,8) doet niet onder voor het gemiddelde. Wanneer met een partner wordt samengeleefd, is de waardering met een 7,9 zelfs boven het gemiddelde van 7,8 voor alle Nijmegenaren (WoON 2018).

De meeste woningen in zowel de huur- als de koopsector behoren tot de woningen die niet bijzonder geschikt zijn vanuit het oogpunt van wonen met zorg of met een beperking. Van de 77.000 woningen waarover informatie is, betreft bijna een kwart (18.500) "nultredenwoningen", meestal flats. Nog eens 15.000 (19%) woningen zijn wel intern gelijkvloers toegankelijk, maar daarbij kan de voordeur niet gelijkvloers bereikt worden. Bijna de helft van de woningen is wel extern toegankelijk, maar kent intern obstakels (denk aan een gangbare laagbouwwoning met een trap erin) en nog eens 7500 woningen (10%) kent binnen en buiten obstakels.
Bijna driekwart van de nultredenwoningen zitten in de huursector en tachtig procent is etagebouw. Ongeveer een derde van de nultredenwoningen wordt gewoond door 65+ huishoudens. Omgekeerd woont ook een derde van de 18.700 65+ huishoudens in een nultredenwoning. Bij de groep 50-64 is dat slechts 14%.

In 7300 van de 77000 bewoonde woningen in het WoONonderzoek 2018 zijn voorzieningen voor een handicap aanwezig. In meer dan de helft van deze woningen woont een 65+ huishouden. Ongeveer 3000 huishoudens wonen in een woning speciaal bedoeld voor ouderen, merendeels in een speciaal complex of project.

Aanpassing van de woningvoorraad aan de ouder wordende bevolking is een grote opdracht voor de toekomst.
Zowel absoluut als relatief gezien is de groei tot 2030 in Nijmegen het grootst bij de leeftijdsklasse 75-84. In de komende 12 jaar schuiven de grote naoorlogse geboortegeneraties deze leeftijdsklasse binnen.