Aantrekkelijk

Nijmegenaren waarderen de stad als woon- en leefgemeente in 2019 gemiddeld met een 7,8. Dat is iets hoger dan in 2015 (7,6) en 2017 (7,7). Een ruime meerderheid vindt Nijmegen een mooie stad (89%) en is gehecht aan de stad (87%), ruim twee derde vindt de Nijmeegse binnenstad aantrekkelijk (68%) en driekwart is trots op de stad.
Een derde van de Nijmegenaren geeft in 2019 aan dat Nijmegen in het voorgaande jaar vooruit is gegaan, 13% ziet achteruitgang. Het meest genoemd bij vooruitgang is de aanpak van de Waalkade, gevolgd door verbeteringen aan fietspaden, meer levendigheid/evenementen/culturele activiteiten, meer groen, nieuwbouw en verbetering van het winkel- en/of horeca-aanbod.
De meest genoemde zaken bij achteruitgang zijn winkelleegstand, een verslechterde bereikbaarheid/verkeersdoorstroming (o.a. files), een toename van de verkeersdrukte en een afname van de veiligheid.

Aan de Nijmegenaren is in 2019 weer gevraagd wat de belangrijkste problemen in de stad zijn, waaraan de gemeente wat zou moeten doen. Na de opening van de Oversteek in 2013 daalde de slechte verkeerdoorstroming in de ranglijst van belangrijkste stadsproblemen in 2015 naar de vierde plaats. In 2019 staat dit knelpunt weer bovenaan (door 10% genoemd). Hierbij aansluitend is het rapportcijfer van bewoners voor de bereikbaarheid van de stad met de auto gedaald van 6,9 in 2017 naar 6,5 in 2019 (was 5,9 in 2011). Daarbij moet bedacht worden dat in 2019 de renovatie van de Waalburg begon, waardoor er maar 1 rijstrook de stad in beschikbaar was en ook maar 1 rijstrook de stad uit. Voor de opening van de Oversteek werd de slechte verkeerdoorstroming door 16% als een van de belangrijkste stadsproblemen genoemd en lag het rapportcijfer van bewoners voor de bereikbaarheid van de stad met de auto op 5,9.
De sterkste stijger op de ranglijst van belangrijkste stadsproblemen volgens bewoners is ‘slechte kansen voor starters op de woningmarkt’. En ook ’te hoge huizenprijzen’ behoort tot de stijgers.
De grootste dalers (uit de top tien gevallen) zijn: ‘betaald parkeren te duur’, ‘te weinig banen’ en ‘aanpak voor Waalkade nodig’.

Figuur: Meest genoemde aan te pakken stadsproblemen volgens bewoners. Bron: Burgerpeiling, O&S.

Het percentage Nijmegenaren, dat zich in de buurt vaak of soms onveilig voelt, is in de periode 2011-2019 geleidelijk gedaald van 19% naar 15%. Twee procent gaf in 2019 aan zich ‘vaak’ onveilig te voelen en 13% ‘soms’. Het rapportcijfer, dat bewoners in 2019 voor de veiligheid in de buurt gaven, was gelijk aan het gemiddelde voor de benchmarksteden (7,2). Het oordeel van burgers over het functioneren van de gemeente en de politie voor wat betreft de aanpak van de leefbaarheid en veiligheid was in 2019 in Nijmegen positiever dan in de benchmarksteden. In 2021 vinden nieuwe metingen van de veiligheidsbeleving plaats.
Sinds de start van de coronacrisis zien we sterke veranderingen in de aantallen geregistreerde misdrijven en incidenten:

• Na een sterke daling van het aantal geregistreerde gevallen van inbraak en diefstal in de periode 2013 -2018, was er in 2019 sprake van een lichte toename. In 2020 is zien we weer een forse verdere daling (-16% ten opzichte van 2019). In de periode 2013-2019 zagen we in het algemeen een daling van het aantal geregistreerde geweldsdelicten.
• In 2020 nam het aantal geregistreerde gevallen van bedreigingen, zedenmisdrijven en wapenbezit toe en nam het aantal geregistreerde gevallen van mishandelingen, straatroven, woningovervallen en huiselijk geweld af. In totaal was in 2020 sprake van een lichte afname van het aantal geregistreerde geweldsdelicten (-3%).
• Sinds de start van de coronacrisis is het aantal geregistreerde gevallen voor vijf soorten overlast flink gestegen: jeugdoverlast, geluidshinder, burengerucht, overlast van zwervers en overlast door verwarde personen. In totaal lag het aantal geregistreerde gevallen van overlast in 2020 38% hoger dan in 2019. Voor twee soorten overlast zien we dat de stijgende trend van de afgelopen jaren in 2020 is doorgezet: overlast van zwervers en drugs- en drankoverlast.
• Politiegegevens duiden verder op een forse toename van cyber- en gedigitaliseerde criminaliteit in 2020 (naar schatting met 45% toegenomen ten opzichte van 2019).

Nijmegenaren waarderen hun woonbuurt als plek om te wonen en leven in 2019 gemiddeld met een 7,6. Dat is iets hoger dan in 2015 (7,4) en 2017 (7,5). De score voor de sociale kwaliteit (verbondenheid van bewoners met buurt en buurtgenoten) is gelijk gebleven. Ook op de volgende punten is er weinig veranderd:

• ruim twee derde van de bewoners is gehecht aan de buurt;
• ruim driekwart voelt zich medeverantwoordelijk voor de buurt;
• circa dertig procent zet zich in de vrije tijd in voor de buurt;
• ruim zeventig procent vindt de buurt schoon;
• ruim tachtig procent vindt dat er weinig vernield wordt in de buurt;
• 85% voelt zich in de buurt zelden of nooit onveilig;
• ruim twee derde is tevreden over de groenvoorzieningen in de buurt;
• twee derde is tevreden over het aanbod voor sporten en bewegen in de buurt;
• 19% heeft de indruk dat parkeeroverlast in de buurt vaak voorkomt;
• 16% ervaart in de buurt vaak geluidsoverlast.

In vergelijking met 2017 hebben in 2019 minder Nijmegenaren de indruk dat jongerenoverlast vaak in de buurt voorkomt (10%) en hebben meer Nijmegenaren de indruk dat drugsoverlast (9%) en overlast van hard rijdend verkeer (33%) vaak voorkomen.

In 2019 is de groep die vindt dat de buurt in het voorgaande jaar vooruit is gegaan wat kleiner (15% versus 17% in 2017) dan de groep die achteruitgang ziet (20% versus 17% in 2017). Er worden allerlei redenen voor de vooruitgang genoemd, zonder duidelijke uitschieters. De meeste genoemde redenen zijn:

• de groenvoorzieningen (meer groen, beter onderhoud);
• het onderhoud van wegen;
• vooruitgang van het winkel/-voorzieningenaanbod;
• nieuwbouw;
• de contacten met buurtgenoten;
• aanpassingen in de verkeersinfrastructuur.

Ook worden er allerlei redenen voor de achteruitgang genoemd, met als lichte uitschieters meer rommel/zwerfvuil, drukker verkeer/achteruitgang verkeersveiligheid en meer geluidsoverlast.

Het oordeel van Nijmegenaren over zaken in de woonbuurt als sociale cohesie, overlast, criminaliteit, veiligheidsbeleving en fysieke leefomgeving ligt in de buurt van het gemiddelde voor de benchmarksteden (landelijke veiligheidsmonitor, 2019). Het totaaloordeel van bewoners over de leefbaarheid van de buurt is in Nijmegen iets gunstiger.

Aan de Nijmegenaren is in 2019 weer gevraagd welke buurtproblemen de gemeente met voorrang zou moeten aanpakken. Het meest genoemd is rommel/zwerfvuil (12% versus 8% bij de vorige metingen). Tegelijk zien we dat het aandeel dat de buurt schoon vindt niet veranderd is (73%).
Ten opzichte van 2017 zijn er verder geen grote verschuivingen in de ranglijst van belangrijkste buurtproblemen. In vergelijking met 2015 worden in 2019 de volgende zaken wat vaker genoemd: verkeersveiligheid/verkeersdrukte, de noodzaak van verkeersmaatregelen, onvoldoende parkeerplaatsen/parkeeroverlast, beperkt winkel-/voorzieningenaanbod en knelpunten m.b.t. het onderhoud van wegen.
Hetzelfde gebleven is dat diverse zaken met betrekking tot de openbare ruimte hoog scoren (rommel/zwerfvuil, onvoldoende parkeerplaatsen, groenonderhoud onvoldoende, knelpunten met betrekking tot onderhoud wegen).

Figuur: Meest genoemde aan te pakken buurtproblemen volgens bewoners. Bron: Burgerpeiling, O&S.

Aansluitend bij de nummer 1 positie van ‘rommel, zwerfvuil’ gaan de meeste Meld & Herstel meldingen van bewoners over afval en vervuiling. Ook gaan veel meldingen over:

• overlast (vaak over overlast door personen, gevolgd door overlast van fietsen, voertuigen en vuurwerk);
• straatverlichting (vooral over defecte lampen);
• groen (het meest over bomen, gevolgd door plantsoenen);
• wegen, paden en pleinen (het meest over trottoirs/wandelpaden, gevolgd door wegen/pleinen; over fietspaden komen minder meldingen binnen).

Met de Wijkmonitor volgende we de ontwikkelingen in het woon- en leefklimaat in 36 woonwijken. Hieronder zijn enkele bevindingen uit de Wijkmonitor opgenomen, die voorjaar 2020 voor het laatst is geactualiseerd (voorjaar 2022 wordt dat opnieuw gedaan). Meer details zijn opgenomen in de toelichting over wijkontwikkelingen onder "Programma’s" en in de conclusies over de afzonderlijke wijken onder "Wijken":

• In 8 wijken zien we positieve ontwikkelingen: Stadscentrum, Wolfskuil, Biezen, Hengstdal, Hazenkamp, Goffert, Hatertse Hei en Lent; in Wolfskuil blijft daarbij de waardering voor het woon- en leefklimaat vooralsnog achter.
• In 5 wijken zien we negatieve ontwikkelingen; in 4 daarvan is het bewonersoordeel voor het woon- en leefklimaat beneden het gemiddelde (Meijhorst, Zwanenveld, Tolhuis en ’t Acker; deze wijken scoren wel voldoende tot ruim voldoende) en in 1 gemiddeld (Lankforst; bewonersoordeel ruim voldoende tot goed).
• In 8 wijken is het bewonersoordeel over de buurt bovengemiddeld (6 wijken in Nijmegen-Oost plus Hazenkamp en Lent scoren goed tot zeer goed), in 19 wijken gemiddeld (ruim voldoende tot goed) en in 9 wijken beneden het gemiddelde (behalve de hierboven genoemde wijken Meijhorst, Zwanenveld, Tolhuis, ’t Acker en Wolfskuil scoren ook Aldenhof, Malvert, De Kamp en Neerbosch-Oost voldoende of ruim voldoende).
• Hierbij moet bedacht worden dat ook in de relatief zwakkere Nijmeegse wijken het woon- en leefklimaat op een behoorlijk niveau is. Het laagste gemiddelde rapportcijfer van bewoners voor de wijk is een 6,6.
• Binnen een aantal wijken blijven er behoorlijke verschillen tussen goede en mindere buurten bestaan. In totaal zijn er binnen 13 van de 36 Nijmeegse woonwijken in totaal 26 buurten of deelgebieden met leefbaarheidsrisico’s. Deze deelgebieden van verschillende omvang scoren in de ‘Leefbaarometer’ zwak of onvoldoende op basis van basis van statistieken over woningen, bewoners, voorzieningen, veiligheid en de fysieke leefomgeving (de Leefbaarometer is een instrument van het ministerie van BZK, waarmee de leefbaarheid in alle bewoonde wijken en buurten in Nederland in beeld gebracht wordt). De betreffende  26 buurten of deelgebieden liggen vooral in Neerbosch-Oost, Hatert en Meijhorst, maar ook in andere wijken binnen Dukenburg, in Lindenholt en in Nijmegen-West.