Economisch veerkrachtig

Het economisch sentiment van ondernemers betreft het saldo van het percentage positieve en negatieve verwachtingen over het economisch klimaat in de komende drie maanden. In het tweede kwartaal van 2020 kelderde het sentiment in de regio Arnhem-Nijmegen (en Nederland) naar een historisch laag niveau. Na de eerste grote schrik over de coronapandemie, herstelt het vertrouwen zich wel veel scherper dan bij de kredietcrisis van 2008. Het vierde kwartaal laat een terugval zien.

In 2020 zouden we een nieuwe meting voor de monitor vestigingsklimaat uitvoeren, maar deze is vanwege de coronacrisis uitgesteld. De laatste meting is in 2018 uitgevoerd.
De waardering van ondernemers voor het ondernemersklimaat is sinds 2010 vrij stabiel. Het gemiddelde rapportcijfer hiervoor ligt in 2018 op 6,6. Dat is hoger dan het gemiddelde rapportcijfer van 6,2 voor het ondernemersklimaat in twaalf andere steden. Het rapportcijfer in Nijmegen voor de arbeidsmarkt is met een 6,7 duidelijk hoger dan het gemiddelde rapportcijfer voor de twaalf andere steden (5,7).

• De hoogst beoordeelde aspecten van het Nijmeegse ondernemersklimaat zijn de nabijheid van kennisinstellingen (7,8), het culturele en evenementenaanbod (7,7), het woon- en leefklimaat (7,5) en het imago van Nijmegen (7,3).
• De laagst beoordeelde aspecten zijn de lokale lasten (5,6), de gemeentelijke regelgeving (5,9) en de bereikbaarheid van de stad (6,1). Het rapportcijfer voor de bereikbaarheid van de stad is het sterkst gedaald (van 6,7 in 2016 naar 6,1 in 2018). Na de opening van De Oversteek steeg dit rapportcijfer naar 6,9.

Ook de waardering voor de directe bedrijfsomgeving is sinds 2010 tamelijk stabiel (7,0 in 2018).

• De hoogst beoordeelde aspecten van de directe bedrijfsomgeving zijn de bereikbaarheid per fiets (8,2), de huisvesting (7,7) en de bereikbaarheid per openbaar vervoer (7,4). Het rapportcijfer voor de huisvesting is het meest gestegen (van 6,9 in 2016 naar 7,7 in 2018).
• De laagst beoordeelde aspecten zijn het parkmanagement/de winkeliersvereniging (6,1) en de bereikbaarheid voor vrachtverkeer (6,2).
• Het rapportcijfer voor de bereikbaarheid van de directe bedrijfsomgeving met de auto is het meest gedaald (van 7,2 in 2016 naar 6,7 in 2018), terwijl het cijfer voor de bereikbaarheid van de bedrijfsomgeving met het openbaar vervoer duidelijk gestegen is (van 7,0 naar 7,4). De cijfers voor de bereikbaarheid van de directe bedrijfsomgeving met de fiets en voor het vrachtverkeer zijn ook iets gestegen.

De Innovatiebarometer 2018 laat zien dat er in de voorgaande tien jaar 17 startups in Nijmegen waren (klein startend bedrijf, snelgroeiend en actief binnen de sectoren zakelijke dienstverlening, communicatie, informatie, Energie & Milieu Technologie, Halfgeleiders & Technologie of Health). Afgaande op andere cijfers lijkt dit een prima aantal. Zo schat het Economisch Bureau van ING dat er per jaar zo’n 100 tot 200 succesvolle startups worden opgericht in Nederland. De basis voor het innovatieklimaat ziet er goed uit in Nijmegen. Het innovatieklimaat en ondernemersklimaat in Nijmegen worden door de ondervraagde innovatieve bedrijven en bedrijven uit de topsectoren over het algemeen prima beoordeeld. De werkgelegenheid is herstellende en de bedrijvendynamiek is relatief hoog. Ondernemers zijn positief over de eigen innovatieve ontwikkelingen en over de samenwerking met andere ondernemingen of instanties. De broedplaatsen in Nijmegen zijn succesvol in het aantrekken en ondersteunen van ondernemers en zitten aan de grens van wat zij kunnen huisvesten. Ondernemers dragen vier belangrijke aandachtspunten aan om het innovatieklimaat verder te verbeteren: 1. geschikte bedrijfsruimte voor de toekomst, 2. zoektocht naar gekwalificeerd personeel, 3. financiering en investeerders voor innovatieve projecten en 4. samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden.

De markten voor bedrijfsmatig onroerend waren tijdens de recessiejaren over het algemeen zeer ruim. Daarna is de situatie veranderd.

• Door de groeiende vraag vanaf 2015 is op de bedrijfsruimtemarkt krapte ontstaan.
• Na een lange periode van weinig vraag op de bedrijventerreinenmarkt, trekt deze in 2016 weer aan. Daarna neemt het direct uitgeefbaar aanbod op bedrijventerreinen geleidelijk af.
• Na 2015 daalt het aanbod aan kantoorruimte, omdat een deel wordt omgezet naar andere functies (bijvoorbeeld wonen, sloop en studentenhuisvesting). In de economische topjaren 2017 en 2018 neemt de vraag toe. Daardoor is er een tamelijk krappe markt ontstaat, met name in de centrale delen van de stad. In 2020 neemt de vraag af en wordt de krapte op de kantorenmarkt minder.
• De binnenstad heeft sinds 2006 ongeveer 20 à 25% van de winkels en het winkelvloeroppervlak verloren aan andere functies en is geleidelijk veranderd van hoofdzakelijk aankoopplaats naar meer een ontmoetingsplaats. Binnen dat krimpende winkelvloeroppervlak was het percentage zuivere detailhandelsleegstand in maart 2021 niet hoog (6,8%) en lager dan in centra van andere steden. De leegstand doet zich vooral voor in de winkelgebieden gericht op niet-dagelijkse aankopen en veel minder in de buurt- en wijkwinkelcentra gericht op food-aankopen.