Cultuur en Cultureel Erfgoed

• De laatste meting van de cultuurdeelname vond plaats voor de coronacrisis (via de Burgerpeiling 2019).
• 87% van de Nijmegenaren (16+) bezoekt culturele voorstellingen. Dat is een lichte stijging ten opzichte van 2015 (84%).
• Vooral filmvoorstellingen en concerten worden meer dan in 2015 bezocht.
• 47% van de Nijmegenaren (16+) besteedt vrije tijd aan kunstzinnige activiteiten. En 35% maakt gebruik van de bibliotheek.
• De hoge cultuurdeelname in Nijmegen heeft onder meer te maken met het hoge aandeel hoogopgeleiden en het omvangrijke cultuuraanbod.

De Burgerpeiling 2019 laat zien dat 87% van de Nijmegenaren (16+) culturele voorstellingen bezoekt; 40% doet dat minstens 1 keer per maand. Dat is een stijging ten opzichte van 2015, toen 84% culturele voorstellingen bezocht en 34% dat minstens 1 keer per maand deed. Vooral filmvoorstellingen en concerten worden meer dan in 2015 bezocht.

Figuur: Cultuurdeelname Nijmegenaren (16+). Bron: Burgerpeiling, O&S.

Zeventig procent van de Nijmegenaren bezoekt in Nijmegen filmvoorstellingen, 49% concerten, 40% theatervoorstellingen, 32% dance-optredens (waaronder dancefestivals) en 30% musea. Verder maakt 35% gebruik van de bibliotheek (20% minstens 1 keer per maand en 15% minder vaak).

Van de Nijmeegse cultuurbezoekers gaat 40% ook wel eens naar Arnhem voor cultuurbezoek. En andersom gaat 49% van de Arnhemse cultuurbezoekers ook wel eens naar Nijmegen voor cultuurbezoek. Dat heeft onder meer te maken met aanbod dat in de eigen stad niet geboden wordt.
Het cultuurbezoek onder inwoners van Nijmegen is hoger dan gemiddeld in andere (universiteits)steden (Bron: Cultuurkaart Nijmegen, Atlas voor gemeenten, 2017).

Van de Nijmegenaren (16+) beoefent 47% in zijn of haar vrije tijd kunstzinnige activiteiten (Burgerpeiling 2019). De meest populaire kunstzinnige activiteiten voor in de vrije tijd zijn muziek maken (een muziekinstrument bespelen en/of zingen), tekenen/schilderen/grafisch werk en fotografie/film/video. In vergelijking met 2015 is er op dit punt weinig veranderd.
Tien procent van de Nijmegenaren (16+) volgt in de vrije tijd les in een kunstzinnige activiteit. Tussen de 1 en 2% geeft aan les bij De Lindenberg te volgen, tussen de 8 en 9% doet dat bij andere instellingen, op andere plaatsen en bij kunstdocenten die als zelfstandigen werken. Bij de jeugd is het percentage dat les volgt bij De Lindenberg hoger dan bij de volwassenen; in 2018 volgde 8% van de jeugd er reguliere cursussen of verdiepende cursussen in aansluiting op workshops.

Uit onze Burgerpeiling en ook landelijke onderzoeken weten we dat het opleidingsniveau een sterk bepalende factor is voor cultuurdeelname. Hieronder staan de verschillen voor Nijmegen in 2019. Van de laagopgeleiden bezoekt bijvoorbeeld 14% minstens 1 keer per maand een culturele voorstelling, versus 29% van de middelbaar opgeleiden en de helft van de hoogopgeleiden.

Figuur: Verschillen in cultuurdeelname tussen hoger, middelbaar en lager opgeleiden. Bron: Burgerpeiling 2019, O&S.

Ten opzichte van 2015 zien we de volgende verschuivingen:

• Gestegen aandeel dat concerten in Nijmegen bezoekt bij alle opleidingsniveaus.
• Gestegen aandeel dat filmvoorstellingen in Nijmegen bezoekt bij alle opleidingsniveaus.
• Bij middelbaar opgeleiden is het aandeel dat frequent voorstellingen bezoekt gestegen.
• Bij middelbaar opgeleiden is het aandeel dat deelneemt aan kunsteducatie gestegen.

De hoge cultuurdeelname in Nijmegen heeft onder meer te maken met de aanwezigheid van veel hoogopgeleiden. Een andere factor is het grote cultuuraanbod. In de Atlas voor gemeenten 2018, waarin de 50 grootste steden van Nederland met elkaar vergeleken worden, is een cultuurindex opgenomen. Deze bestaat uit een gewogen combinatie van twintig indicatoren binnen de volgende vijf categorieën:

• podiumkunsten (inclusief festivals);
• erfgoed (Rijksmonumenten, cultuurhistorische en overige musea);
• letteren (vestigingen van bibliotheken, boekwinkels en antiquariaten) en beeldende kunst (musea voor beeldende kunst, kunstgaleries, cultuureducatie);
• filmaanbod (filmhuizen, commerciële bioscopen).

Nijmegen staat nummer 1 in de ranglijst ‘film’. Daarbij moet bedacht worden dat in de score voor film het filmhuizenaanbod zwaarder meeweegt dan het commerciële bioscopenaanbod. Nijmegen staat ook hoog bij ‘podiumkunsten’: op de derde plaats (exclusief festivals staat Nijmegen op de vijfde plaats). Nijmegen staat lager bij ‘beeldende kunst’ (29^e plaats), ‘erfgoed’ (30^e plaats) en ‘letteren’ (32^e plaats). Op de cultuurindex, waarin al deze vijf onderwerpen meegenomen zijn, staat Nijmegen op de achtste plaats.
Bij de podiumkunsten scoort Nijmegen hoog als het gaat om het aantal popconcerten en toneelvoorstellingen. Het aantal klassieke muziek concerten daarentegen is in Nijmegen relatief wat lager.

Bureau Motivaction houdt zich bezig met leefstijlen. Het heeft mensen gegroepeerd naar hun levensinstelling en persoonlijke waarden, als alternatief voor de segmentaties op basis van sociale en demografische kenmerken. Motivaction onderscheidt acht Mentality stijlen. In de beschrijvingen van die stijlen is onder meer de volgende informatie opgenomen: hoe is de balans tussen werk en vrije tijd, wordt de vrije tijd vooral thuis of buitenshuis doorgebracht, is men in de vrije tijd op zoek naar vermaak of verdieping en wat zijn favoriete vrijetijdsactiviteiten? Binnen vier van de acht Mentality stijlen is de belangstelling voor cultuur relatief groot. In totaal behoort circa 55% van de Nijmegenaren tot een van die vier leefstijlen. In Lindenholt is het aandeel behorend tot een leefstijl waarbinnen de belangstelling voor cultuur relatief groot is het laagst (36%), gevolgd door Dukenburg (ruim 45%). De stadsdelen Nijmegen-Centrum en Nijmegen-Oost zijn de uitschieters aan de bovenkant (ruim 70%). Ook de Burgerpeiling laat zien dat de cultuurdeelname in Dukenburg en Lindenholt het laagst is, gevolgd door Nijmegen-Zuid en Nijmegen-Nieuw-West.